Jort Kelder stopt na zes seizoenen met Hoe heurt het eigenlijk. Nieuwe tv-programma’s krijgen nu zijn aandacht; één daarvan is De Stelling van Nederland.
Door dit programma is hij beter gaan begrijpen waar de onvrede in samenleving vandaan komt. De Stelling is een live-debatprogramma zonder experts en hoogwaardigheidsbekleders. Woensdag 1 maart was het debuut. Volgens Kelder is omroep AVRO-TROS, zijn opdrachtgever, tot nu toe tevreden.
In de eerste aflevering van De Stelling reisde Kelder met een studio af naar Rotterdam, een stad die voor de helft bestaat uit inwoners met een migratieachtergrond. In de studio gingen Rotterdammers met elkaar in gesprek over integratie en armoede in hun stad. Zowel PVV-stemmers als migranten namen het woord. Dat leidde tot heftige discussies.
De Stelling gaat de komende tijd op nog meer plekken in Nederland zijn studio opzetten en aan burgers vragen wat er aan de hand is. “We hebben een mobiele studio en reizen af naar een plek in het land als er op dat moment iets speelt.”
Business Insider spreekt met Kelder over zijn nieuwe programma en de verkiezingen – en vraagt waar hij op gaat stemmen.
Met Hoe heurt het eigenlijk en Bij Ons in de PC observeerde je seizoenenlang een klein deel van de samenleving. Hoe is het om met een ander publiek in gesprek te gaan?
“Dat was wel even wennen ja. Maar ik vind het leuk. Politiek en economie hebben in brede zin altijd al mijn interesse gehad, niet alleen het kleine wereldje van de rijken. Het mooie is dat ik in een periode zit waarin ik van alles mag doen van AVRO-TROS. Zij geven mij alle kansen, daarom ben ik blij."
Voor degenen die het niet hebben gezien: wat is De Stelling?
“De opzet is eigenlijk wat ze in de VS een town hall meeting zouden noemen. We stoppen mensen in een zaaltje om hen met elkaar in discussie te laten gaan. Buitenstaanders, zoals experts of hoogwaardigheidsbekleders, nodigen we niet uit. Alleen de mensen over wie het gaat komen aan het woord.
"Het concept lijkt op Question Time, een programma dat wordt gepresenteerd door David Dimbleby en al 22 jaar iedere zondagavond op de BBC wordt uitgezonden."
"Anders is dat wij het op onregelmatige tijdstippen maken. We hebben een mobiele studio en reizen af naar een plek in het land als er op dat moment iets speelt. De Stelling wordt dus niet op vaste momenten uitgezonden. Dat is iets nieuws voor de NPO."
Snap je de onvrede in de samenleving beter door dat programma?
“Ja. Zo’n 20 tot 30 procent van de kiezers is ontevreden. Mensen zijn angstig over de toekomst. Dat is niet alleen maar onderbuik, het gaat om reële omstandigheden. Mensen zien gewoon dat hun wijk de afgelopen twintig jaar is veranderd. Vergis je niet, deze wereld is veel sneller veranderd dan die van de elite. Die bovenlaag merkt namelijk niet zoveel van die verandering. Het is makkelijker om een multiculturele samenleving of robotisering te omarmen als je er zelf niet zoveel mee in aanraking komt.”
Moeten we bang zijn voor Geert Wilders?
“Ik vind dat Wilders MOET gaan regeren als-ie de allergrootste wordt. En in andere gevallen moet hij ook eens uitgedaagd worden om zijn verantwoordelijkheid te nemen. Maar we weten allemaal dat het er niet van komt. Door Geert zelf, die lekker vanaf de zijlijn wil blijven tetteren…"
"Dat niemand met hem wil regeren is volkomen zijn eigen schuld. Als je een extremistisch programma presenteert op een A4'tje en vervolgens ook niet meedoet met debatten, dan vraag je erom. Desalniettemin kun je zijn kiezers niet in de kou laten staan. Partijen kunnen hem wel uitsluiten maar daarmee sluit je ook zijn kiezers uit."
Maak jij je ook zorgen over bepaalde dingen? Je bent bijvoorbeeld uitgesproken kritisch over de euro.
"Wat ik zo jammer vindt is dat de toon van het debat zo uit de bocht vliegt, op alle fronten. Dat heb ik zelf gemerkt bij de publicatie van het Euro Evangelie (een boek van journalist Arno Wellens met voorwoord van Kelder, red.). Daarin tonen wij met feiten en cijfers aan dat de euro in zijn huidige vorm gewoon niet werkt. Maar over die constateringen kun je geen zinnig gesprek voeren. De politiek bestaat uit gelovige kampen. Je bent tegenstander óf voorstander van de euro. Ik ben een beetje geschrokken van dat ingegraven gedoe."
"Onlangs stond ik op een podium met Jeroen Dijsselbloem. Hij fleurde op toen ik zijdelings opmerkte dat ik vind dat het debat over de euro te hard gevoerd wordt. Laten we weer wat meer naar elkaars argumenten luisteren. Vaak leer je daar iets van."
Is er een partij die jouw stem krijgt op 15 maart?
“Daar ben ik nog niet over uit. Ik ben een liberaal, dus dan zou je uit moeten komen bij D66, VVD of Forum voor Democratie. Maar ik weet het echt nog niet. Misschien krijgt Jesse Klaver mijn stem wel. Maar dan moet hij ophouden met dat linkse en meer doorgaan op het groene.”
Dat linkse?
“Het gaat er altijd over dat de rijken nog rijker worden, maar Nederland behoort tot de top vijf meest genivelleerde landen qua inkomen. Bovendien denk ik dat het welvaartsniveau in Nederland nog veel gelijker is dan uit de officiële cijfers blijkt. Als je in Scandinavië tot de middenklasse behoort heb je gewoon een tweede huis in de vorm van een superdeluxe blokhut in het bos of aan een meer. Een ‘stuga’ heet dat in Zweden. Er is daar meer ruimte om te leven. De middenklasse hier woont in een vinexwijk. We zijn denk ik het allervlakste land ter wereld. En Klaver wil dit in platgeslagen land ook het kleinste heuveltje nog egaliseren.”
En Thierry Baudet?
“Ik ben een fan van Baudet, omdat hij iets toevoegt. Weinig politici gaan inhoudelijk met hem het debat aan. Het komt niet verder dan oppervlakkig geklets over hoe-ie een keer ijdel op zijn vleugel lag. Lekker belangrijk. Het gesprek over de identiteit en soevereiniteit van dit volk moet gewoon gevoerd worden. Baudet is er zelfs op gepromoveerd.”
Nog even over dat groene. Klimaatproblematiek lijkt niet echt een issue te zijn in de debatten op de televisie.
“Ja, dat is niet best. Het milieu en de economie zijn één. We gaan hoe dan ook naar een groenere economie, het Parijs-akkoord is al getekend. Laten we het dan ook gewoon snel doen. De VNO-NCW - vroeger zo rechts als de neten – zegt niet voor niets: jongens, we willen 100 miljard euro aan investeringen in duurzaamheid. Al zij dat al zeggen.”
Er zijn mensen die geen vertrouwen meer in de politiek hebben.
“Je kunt ook stemmen met je voeten. Als je iets aan het milieu wil verbeteren, begin dan bijvoorbeeld met een dagje minder vlees eten. Of liever helemaal geen enkele dag. Elke dag vlees naar binnen schuiven is zoveel schadelijker dan bijvoorbeeld met een dieselauto naar kantoor rijden."
"En je kunt ook op andere manieren invloed uitoefenen. Zo ben ik een voorstander van volkskapitalisme waarbij wij met aandelenmacht bedrijven de goeie kant opduwen."
"Een mooi voorbeeld is de actieclub Follow This. Je kunt je aansluiten bij dit kapitalistische initiatief door een aandeel Shell te kopen. Ja, u hoort het goed: duurzaam doen door aandelen Shell te kopen. Deze club gaat namelijk met jouw waardepapieren op aandeelhoudersvergaderingen Shell er toe bewegen dat het naar de groene kant gaat."